Bomenkompas draagt bij aan fijnere leefomgeving voor hooikoortspatiënten

30 maart 2023| Bomenkompas beschikbaar

Vanaf gisteren is een Bomenkompas beschikbaar: het geeft aan met welke bomen je terughoudend zou moeten zijn, omdat ze nu, of door klimaatverandering in de toekomst, allergeen pollen produceren. Het Bomenkompas is online beschikbaar en relevant voor een grote doelgroep. Ongeveer 20 procent van alle Nederlanders heeft last van hooikoorts. Zij kunnen erge luchtwegklachten ervaren als ze in een omgeving wonen of werken waar veel allergeen pollen in de lucht zit. Voor hen is het belangrijk dat er bij het inrichten van woon- en werkgebieden niet te veel bomen geplant worden die sterke allergene pollen kunnen verspreiden.

Wendy Batenburg van Terra Nostra: “Het Bomenkompas geeft specifiek informatie over allergene bomen, handig om rekening mee te houden bij het inrichten van een nieuwe wijk, herinrichting of gewoon als test voor de hooikoortsvriendelijkheid van een wijk. Hooikoorts patiënten zullen er baat bij hebben!”

Bomenkompas

Om onze woon- en werkomgevingen voor hooikoortspatiënten fijner te maken, is het belangrijk dat we niet te veel bomen planten die sterk allergeen kunnen zijn. Daarvoor is kennis over bomen en pollen nodig. Het Bomenkompas geeft alle benodigde informatie, waardoor bij nieuwe aanplant de juiste afwegingen kunnen worden gemaakt. Klimaatverandering vraagt om een toename van groene aanplant in onze steden. Er zullen in de toekomst dus meer bomen aangeplant worden en mogelijk door de klimaatverandering ook andere soorten bomen.

Voor de indeling in allergeniciteit van het boompollen wordt uitgegaan van de klachten die meerdere mensen kunnen ervaren wanneer de het pollen in de lucht aanwezig zijn. Er kunnen echter individuele gevallen voorkomen waarbij pollen, die dat in deze tabel als zwak of matig allergeen zijn is ingedeeld, toch tot hooikoortsklachten kunnen leiden. In onderstaande lijst is van de meest voorkomende bomen in Nederland te zien hoe allergeen ze kunnen zijn.

In de tabel zijn de boomsoorten aangegeven met de Latijnse en de Nederlandse naam. In de kolom - allergeniciteit in NL - wordt de allergeniciteit van het boompollen in Nederland aangeduid in 4 klassen. De indeling in allergeniciteit is gemaakt op grond van (1) wat bekend is in de Nederlandse en internationale literatuur (2) de hoeveelheid pollen dat van die soort in Nederland geproduceerd wordt en (3) de gevoeligheid voor de verschillende boompollensoorten in een patiëntengroep.

Gebieden met beschreven allergeniciteits risico

In de kolom ‘Gebieden met beschreven allergeniciteitsrisico’ wordt met een lichtbruine kleur aangegeven dat sommige bomen, wanneer ze in andere - veelal zuidelijke - gebieden groeien, allergene klachten kunnen veroorzaken, terwijl ze dat in Nederland (nog) niet doen. In deze kolom is het gebied waar de allergene klachten beschreven zijn aangegeven. Door de klimaatverandering kunnen deze bomen mogelijk in de toekomst grotere hoeveelheden pollen gaan produceren in Nederland. Deze grotere hoeveelheden kunnen mogelijk wel tot klachten gaan leiden. Grote aantallen bij elkaar van deze soorten kunnen beter vermeden worden.

Vrouwelijke soorten bekend

In de kolom met 'Vrouwelijke soorten bekend' wordt met een donkerbruine kleur aangegeven of er van de soort niet allergene, vrouwelijke varianten bekend zijn. Bij sommige boomsoorten komen de vrouwelijke en mannelijke bloemen niet op dezelfde boom voor, maar op aparte individuen. Deze soorten hebben dus gescheiden mannelijke en vrouwelijke bomen (tweehuizige soorten). De vrouwelijke bomen geven geen (allergeen) pollen af aan de lucht, maar sommige soorten kunnen wel overlast-gevende vruchten produceren.

Het bomenkompas is opgesteld door Letty de Weger (Leids Universitair Medisch Centrum) aan de hand van onderzoek en wetenschappelijke literatuur. Het is gesubsidieerd door ZonMw. Belangrijke bijdrage zijn geleverd door Henry Kuppen en Wendy van Batenbrug (Terra Nostra), Arnold van Vliet (Wageningen Universiteit), Anna van Leeuwen (GGD Rotterdam-Rijnmond), Hans de Groot en Liesbeth Bakker (Reinier de Graaf ziekenhuis).

Download de Bomenkompas brochure